8 Nisan 2012 Pazar

4. Sınıf Işık ve Ses

                                   IŞIK VE SES      




                              IŞIK

 Işık; tüm Dünya’nın ve Evren’in enerji kaynağıdır. Bitkiler ışık enerjisini kullanarak kendi besinlerini üretirler. Bitkilerin ürettiği besinleri hem kendileri, hem hayvanlar, hem de insanlar kullanırlar. Işık, birçok buluşun insanlığın hizmetine sunulmasını sağlamıştır.


Karanlıkta Göremeyiz
  
   Etrafımızdaki varlıkları duyu organlarımızla algılarız. Duyu organlarımızdan biri olan gözümüz sayesinde, etrafımızda meydana gelen pek çok şeyi görerek tanırız. Böylece onlar hakkında fikir sahibi oluruz.
 

  Görme olayının gerçekleşebilmesi için baktığımız varlıkların bir ışık kaynağı tarafından aydınlatılması ve bu varlıklardan gözümüze ışık gelmesi gerekir. Dolayısıyla karanlık ortamda görme olayı gerçekleşmez.

   Bulunduğumuz ortamdaki varlıkları net olarak görebilmemiz için ışık miktarının yeterli olması gerekir. Işık miktarı yetersiz olduğunda ya da çok fazla arttığında görme olayı zorlaşır.
 

  Bitkilerin besin ve oksijen üretebilmesi için ışığa ihtiyaçları vardır. Işık tüm canlıların yaşam kaynağıdır.

   Geceleyin parkların aydınlatılması için parklardaki lambalar yakılır. Yerin yüzlerce metre altındaki madenlerde çalışan işçiler, baretlerindeki lamba sayesinde önlerini görebilirler. Deniz feneri, yaydığı ışıkla kıyıya yakın seyreden gemilerin kayalardan uzak durmasını sağlar.





                                                       IŞIK KAYNAKLARI
  
  Işık yayarak çevresini aydınlatan her şey ışık kaynağıdır. En büyük ışık
kaynağımız Güneş ‘tir. Işık kaynakları, doğal ışık kaynakları ve yapay ışık
kaynakları olarak ikiye ayrılır.

Doğal Işık Kaynakları

   Işık kaynaklarından bazıları kendiliğinden ışık üretir. Bunlara doğal ışık kaynakları denir. En büyük doğal ışık kaynağımız Güneş’tir. Güneş kendi ışığını üretebilen bir yıldızdır. Yıldızlar, ateş böceği, şimşek, yıldırım ve deniz diplerinde yaşayan bazı balıklar doğal ışık kaynaklarıdır.


Yapay Işık Kaynakları
    
  Doğal ışık kaynaklarından gece aydınlatması için yeteri kadar yararlanamayız. Bu nedenle gece aydınlatmasında insanlar tarafından yapılmış yapay ışık kaynakları kullanılır. Ampul, trafik lambası, mum, meşale, televizyon ekranı ve fener yapay ışık kaynaklarıdır.
   
   Güneş, mum alevi gibi bazı ışık kaynakarı, çevrelerine ışıkla birlikte ısı da verirler. Ateş böceği, denizin derinliklerinde yaşayan bazı balıklar ve floresan lamba gibi bazı ışık kaynakları ise ışık yayarken, ısı vermezler.
   
  Etrafımızdaki masa, sıra, tahta ve çanta gibi cisimler ışık üretmezler. Ancak bu cisimler Güneş ya da diğer ışık kaynaklarından aldıkları ışığı yansıtabilirler. Bu durumda çevremizde bulunan bu cisimleri ışık üretmedikleri halde görebiliriz.
    
  Çevremizdeki bazı varlıklar ortamda bulunan ışık kaynakları sayesinde ışık kaynağı gibi görünürler. Böyle cisimlere kendini aydınlatan cisimler denir. Ay, gezegenler ve trafik levhaları kendini aydınlatan cisimlere örnek verilebilir.

   Yol kenarlarındaki trafik levhaları ışık yaymadıkları halde geceleri ışık yayıyor gibi görünürler. Bunun sebebi trafik levhalarının üzerinin özel maddelerle kaplı olmasıdır. Bu sayede trafik levhaları diğer maddelerden daha parlak görünürler.

 Gezegenler ve Ay ışık kaynağı olmadıkları halde, Güneş’ten aldıkları ışığı yayarak parlak görünürler.

 NOT: Ay, ışık kaynağı olmadığı halde, Güneş’ten aldığı ışıkla aydınlanır ve parlak görünür.

   Bulutsuz bir gecede, gökyüzüne baktığımızda birçok gök cismini görebiliriz. Bu gök cisimlerinden yıldızlar kendi ışıklarını yayarken; gezegenler, ışık kaynaklarından aldıkları ışıkla aydınlanırlar.
 
  Gökyüzüne dikkatle baktığımızda ışığı, ay ışığı gibi sabit olanların gezegen veya uydu; ışığı sürekli kırpışanların ise yıldız olduğunu söyleyebiliriz.
 Mars ve Venüs gezegenleri, gökyüzünün bulutsuz olduğu gecelerde görülebilir.

 NOT: Kendi ışığını üreten Güneş de bir yıldızdır.

   Işık kaynağının gücü arttıkça yaydığı ışığın da parlaklığı artar. Dolayısıyla kullanacağımız ışık kaynağının gücünü, aydınlatacağımız ortamın büyüklüğüne göre seçeriz. Evlerimizde büyük odaları aydınlatmak için kullandığımız ampullerin gücünün, küçük odaları aydınlatmak için kullandığımız ampullerin gücünden fazla olmasını tercih ederiz.
  


Doğal ışık kaynakları   




      Güneş                                                Ateş böceği 



                                         
          Yıldızlar                                                                 Şimşek       




Yapay  Işık kaynakları






                                   


            Mum                                                ışıldak                               Odun vb

   
  Işık bir enerjidir.Evlerin çatısına yerleştirilen güneş enerjisi panelleri ile sıcak su sağlanır.Bazı
hesap makineleri güneş enerjisi ile çalışır.Ayrıca güneş ışığı bitkilerin büyümesini sağlar. Güneş ışığı görmeyen bitkiler ölürler.



             Aydınlatma teknolojilerinin gelişimi

   İlk insanlar sadece Ayın ve yıldızların yaydığı ışıkla aydınlanırdı. Ateşin keşfedilmesiyle birlikte aydınlanma sorunu ortadan kalktı. Meşale, gaz lambaları, kandil ve mum gibi ışık kaynakları yapıldı. Daha sonraları ampul icat edildi. Ampul, icat edildiği günden beri aydınlatma teknolojisinin en önemli aracı olmuştur. Bilim adamları, çevreye zarar vermeyen ve sağlık sorunlarına yol açmayan ampuller üretebilmek için çalışmalarına devam etmektedirler.

  Ampullerin yapısı oldukça basittir. İçlerinde çok ince filaman adı verilen bir tel bulunur. Filamandan elektrik geçtiğinde tel ısınarak ışık verir. Normal ampuller, ısınarak ışık verdikleri için elektrik enerjisinin çok az miktarını ışığa çevirirler. Bu nedenle elektrik enerjisinin büyük bir bölümünü ısı yerine ışığa dönüştüren floresan lambalar üretildi. Floresan lambalar normal ampullerden daha pahalı olmalarına rağmen, normal ampullerden dört kat daha verimlidirler.

 NOT: Filaman akkor haline gelerek erimeden 3400°C’ye kadar çıkabilen tungsten adlı metalden yapılır.

 Normal ampuller daha basit bir teknoloji ile üretilebilir. Ancak enerji tasarrufu sağlayan, küçültülmüş lambaları üretebilmek için daha ileri teknoloji gerek.



Geçmişten Günümüze Aydınlanma Videosu İçin Tıklayınız
  
Dünden Bugüne Işık Sunusu İçin Tıklayınız




               Işığın Doğru Kullanımı ve Işık Kirliliği
            

AYDINLATMANIN YAŞAMIMIZA ETKİLERİ
  
   Aydınlatma teknolojisindeki gelişmelerin, toplum yaşamı üzerinde olumlu etkileri olmuş ve yaşam kalitesi artmıştır. Aydınlatma teknolojileri sayesinde
hastaneler, hava alanları, otoyollar, fabrikalar gece gündüz hizmet verebilir.

IŞIĞIN DOĞRU KULLANIMI

1. Bulunduğumuz ortamların gereğinden fazla ya da az aydınlatılması görmeyi zorlaştırır ve gözü yorar.
2. Işığın doğrudan gözümüze gelmemesine dikkat etmeliyiz.
3. Gece ders çalışırken masa lambası kullanmak göz sağlığı için uygundur.     Ancak sağ elimizi kullanıyorsak ışık sol taraftan, sol elimizi kullanıyorsak ışık   sağ taraftan gelmelidir.
4. Okuduğumuz kitapla gözümüz arasındaki mesafe 35-40 cm olmalıdır.
5. Güneşli günlerde gözümüze güneş gözlüğü takmalıyız.
6. Uzun süre tv.,bilgisayar karşısında kalmamaya; yakından izlememeye özen göstermeliyiz.
7. Aydınlatma araçlarını tasarruflu kullanarak aile ve ülke ekonomisine katkıda bulunmalıyız.

                                                                IŞIK KİRLİLİĞİ

                            
 Işığın istenmeyen ya da gerekli olmayan yerleri aydınlatması ışık kirliliği
oluşturur.
• Deniz kaplumbağalarının yavruları, aşırı aydınlatmadan dolayı yönlerini
kaybederek denize ulaşamadan ölürler.
• Bazı göçmen kuşları ise yüksek binaların ışıklarına yönelip bu yapılara çarpıp ölmektedir.
• Işık kirliliği gökyüzünü inceleyen gözlemevlerinin işini de zorlaştırmaktadır.
 Tüm bunlar ışığın faydasız ve zararlı olduğu anlamına gelmez. Bunların engellemek için ışığın doğru ve yerinde kullanılması gerekir.

Işık kirliliğinin kaynakları şunlardır:


Yol,cadde ve sokak aydınlatmaları
Park bahçe ve spor alanlarının aydınlatmaları
Reklam panoları için yapılan aydınlatma
Evlerde yapılan aşırı aydınlatma
Güvenlik nedeni ile yapılan aydınlatmalar
Mağazaların gece aydınlatmaları

Aydınlatma güneş şeklinde değil mutlaka aşağı doğru olmalıdır.Sadece aydınlatılması gereken yer aydınlatılmalıdır



















Bizler çalışırken,kitap okur,yazı yazarken ışığı sol üst tarafımızdan gelmesine dikkat etmeliyiz. 
( Sol elle yazanlar için sağ üst)






                                                    SES

                                            


    Doğada meydana gelen olaylar ve çevremizdeki varlıklar ses çıkarırlar. Yağan yağmur, koşan atlet, öten kuş, çalan saat, hareket eden otomobil, ağlayan çocuk ses çıkarır. Kulağımıza gelen bu sesler beynimize iletilir. Beynimiz tarafından anlama dönüştürülür. Böylece gelen sesin anlamına göre tepki veririz. Sabahleyin saat çaldığında uyanmamız, gök gürlediğinde ürkmemiz buna örnek verilebilir.

  İnsanlar birbirleriyle iletişim kurabilmek için seslerini kullanırlar. Bazı seslere sözle tepki verirken, bazılarına da hareketle tepki verirler. Bazı durumlarda ise sese, hem söz hem de hareketle tepki verirler. İnsanlar sevincini, üzüntüsünü, heyecanını sesleri ile ifade ederler.
 

  Bazı sesler insanları mutlu ederken, bazı sesler de insanları rahatsız eder. Örneğin, taşıtların ve iş makinelerinin çıkardığı sesler insanları rahatsız eder. Bu seslerin şiddeti yüksektir.
 

  Fısıltı halinde konuşan bir insanın sesinin şiddeti düşük, jet motorunun çıkardığı sesin şiddeti yüksektir.
 

   Konuşma ve işitme engelli insanlar iletişim kurabilmek için ses yerine el, yüz ve vücut mimiklerini kullanırlar.
 

   Ses, hayvanların yaşamında da oldukça önemlidir. Hayvanlar iletişim kurmak ve tepki göstermek için çeşitli sesler çıkarırlar. Birbirlerine bir tehlikeyi haber vermek, karşılarındaki bir hayvanı korkutmak, birbirlerini bulabilmek için farklı sesler çıkarırlar.


   Ses Kaynakları

   Ses çıkaran her madde veya cisme ses kaynağı adı verilir. Ses kaynaklarının çıkardığı sesler birbirinden farklıdır. Bazı sesler doğaldır. Bazıları ise insanlar tarafından yapay olarak oluşturulabilmektedir.
  
   Kuş sesleri, deredeki suyun sesi, rüzgarın sesi, deniz kenarlarındaki dalgaların sesi doğal seslerdir. Doğal sesleri üreten varlıklara doğal ses kaynakları denir.

   
Müzik aletlerinden çıkan sesler, taşıtların çıkardığı sesler, hoparlörün, radyonun ve televizyonun çıkardığı sesler yapay seslerdir. Yapay sesleri üreten varlıklara yapay ses kaynakları denir.

 

  



         

NOT: Isı ve ışık gibi bir enerji türüdür. Bir kaynaktan yayılan ses, ısı ve ışık gibi bütün yönlerden algılanır.
 
 NOT:Sadece havada değil, suda ve katı maddelerde de hareket eder. Ancak ses, boşlukta yayılmaz.

   Sesin yayılmasını, suyun içine atılan bir taşın oluşturduğu halkalara benzetmek mümkündür. Durgun suya atılan taşın değdiği noktada oluşan dalgalar sıktır. Dalga kaynağından uzaklaştıkça bu dalgalar seyrekleşir. Ses de buna benzer. Kaynağa yakınken güçlü duyulur. Kaynaktan uzaklaştıkça sesi d uymak güçleşir.

  
 Yakınımızdaki radyodan çıkan sesi kolayca duyabiliriz. Ancak radyodan uzaklaştıkça sesini duymak zorlaşır. Daha da uzaklaşırsak radyodan çıkan sesi duyamayız. Bunun sebebi radyodan uzaklaştıkça, radyodan gelen sesin şiddetinin azalmasıdır.
  
 İki kulağımızın olması sesin geldiği yönü anlamamızı sağlar. Beynimiz iki kulağımıza gelen ses düzeylerini karşılaştırarak sesin hangi yönden geldiğini anlamamızı sağlar. Ses kaynağı her iki kulağımıza da aynı uzaklıkta ise bu ses kaynağının yerini belirlemek zorlaşır.


                                   Ses Titreşimdir

  Titreşen bir nesnenin başlattığı titreşimler dizisine ses denir. Sesin oluşabilmesi için titreşim hareketi gereklidir. Titreşim bir nesnenin ileri geri hareketidir. Titreşim yapan ses kaynakları havayı titreştirir. Titreşen hava yayılarak kulağımıza gelir ve bir etki oluşturur. Böylece ses işitilir. 

  Konuşurken elimizi boğazımıza dokundurduğumuzda gırtlağımızda bir titreşim meydana geldiğini hissederiz. Gırtlağımızda ses telleri adı verilen iki tane kas şeridi vardır. Konuşurken gırtlağımızdaki bu ses telleri hızla titreşir ve sesi meydana getirir. 
  
   Ses telleri ne kadar hızlı titreşirse ses o kadar yüksek çıkar. Kadınların ses telleri kısa ve ince, erkeklerin ses telleri ise uzun ve kalındır. Bu yüzden kadınların ve erkeklerin sesleri birbirinden farklıdır. 
  
  Saz, gitar, keman, mandolin ve davul gibi birçok müzik aletinde titreşim hareketi görülebilir. Ancak flüt, kaval, ney gibi birçok müzik aletinde titreşim hareketi görülmez. 
   
  Saz, gitar, mandolin, keman gibi müzik aletlerinde titreşen teller ses çıkarır. Klarnet gibi bazı üflemeli müzik aletlerinin ağız kısmında ağaçtan yapılmış ince bir parça bulunur. Müzik aletine üflendiğinde bu parça aletin içindeki havayı titreştirerek ses çıkarır.   Flüt, kaval, ney gibi üflemeli çalgılarda, klarnette olduğu gibi ağaçtan yapılmış bir parça yoktur. Bu çalgılara üflendiğinde aletin içindeki hava titreşerek ses çıkarır.   Davul gibi vurmalı müzik aletlerinde deri bulunmaktadır. Deriye Vurulduğunda titreşerek ses çıkarır.   Radyonun ya da televizyonun sesini işitebiliriz. Ancak çıkardıkları ses dalgalarını göremeyiz. Bu gibi aletlerin çıkardıkları sesleri etkilerinden anlayabiliriz. Örneğin, çalmakta olan bir radyoya şişirilmiş bir lastik balon dokundurduğumuzda, balonun titreştiğini görürüz. Balonun titreşmesi sesin bir enerjiye sahip olduğunu gösterir. 

   Bazı opera sanatçıları çıkardıkları sesle bir bardağı kırabilir. Bir tür balina (ispermeçet balinası) ise çıkardığı sesle avını sersemletebilir, hatta öldürebilir. 
  
                                                          Ses ve İşitme 
   



 Ses kaynaklarından çıkan ses, havada yayılarak kulağımıza kadar gelir ve kulak zarını titreştirir. Kulak zarındaki titreşimler kulağın iç kısımlarına iletilir. Bu titreşimler belirli bir ileti taşır. Bu iletiler beyne ulaştığında ses işitilmiş olur.    
  
    Bir canlının kulağının büyük olması o canlının daha iyi duyabileceği anlamına gelmez. Fillerin kulakları insanlarınkinden çok büyük olmasına rağmen, ancak insanların işitebileceği sesleri işitirler. Fillerin kulaklarının büyük olması üzerlerine konan böcekleri uzaklaştırmalarına ve serinlemelerine yardımcı olur. 
   
   Ses, havada yayılırken havayı oluşturan moleküllerin titreşmesine neden olur. Titreşen moleküller çevresindeki diğer moleküllere enerji aktarır. Ancak ses kaynağından uzaklaştıkça enerji aktarımında azalma meydana gelir. 
   
   Bulunduğumuz odada çalışmakta olan televizyondan çıkan ses çok az enerji kaybederek kulağımıza gelir. Böylece televizyonun sesini kolayca duyabiliriz. Ancak televizyondan uzaklaştıkça sesini duymakta zorluk çekeriz. Bunun sebebi kaynaktan uzaklaştıkça sesin enerji kaybetmesidir.

    
   Aynı ses kaynağının ürettiği sesin farklı uzaklıklardan farklı şekilde duyulmasını sağlayan özelliğe sesin şiddeti denir.

    
  Kolumuz aşağıda iken kol saatimizin sesini işitemeyiz. Kol saatimizden çıkan sesler saatten çıktıktan sonra her yöne yayılarak enerjisini kaybeder. Çok az bir kısmı kulağımıza ulaşır. 
  
  Kol saatimizi kulağımıza dayadığımızda saatten çıkan ses çok az enerji kaybederek kulağımıza ulaşır. Böylece kol saatimizin sesini işitebiliriz. 
   
   Bir dosya kağıdını rulo yapıp bir ucunu kol saatinin üzerine, diğer ucunu kulağımıza dayarsak saatin sesini işitebiliriz. Ancak kağıt rulo çok uzun olursa saatin sesini işitemeyiz. Bunun sebebi sesin yol aldıkça enerjisini kaybetmesidir.   
   
   Bazı hayvanlar insanların duyamadıkları sesleri duyar ve insanların çıkaramadıkları sesleri çıkarır.Yarasaların gözleri iyi göremez ancak kulakları çok iyi duyar. Yarasaların çıkardıkları sesler, çevredeki canlı ve cansız varlıklara çarparak geri döner. Böylece yarasalar varlıkların büyüklüklerini ve yerlerini algılar. Dolayısıyla yarasalar işitme duyulan sayesinde engellere çarpmadan uçabilir ve avlanabilir. İnsan kulağı yarasaların çıkardığı bazı sesleri duyamaz.
   
Yunuslar yiyeceklerini ararken suda ses çıkarırlar. Bu sesler balık ya da balık sürüsüne çarparak geri döner. Böylece balıkların yerini öğrenen yunuslar avlanır.Yunuslar iyi göremez, koklama organları körelmiştir. Ancak işitme duyuları çok gelişmiştir. Yunuslar da yarasalar gibi insanların duyamayacağı bazı sesler çıkararak aralarında iletişim kurarlar.


   Kümes hayvanları, atlar ve köpekler insan kulağının duyamadığı bazı sesleri işitebilir. Örneğin; 1999 Marmara ve Düzce depremlerinde olduğu gibi şiddetli depremlerde oluşan sesleri insan kulağı işitebilir. Hafif şiddetteki depremlerde oluşan sesleri insan kulağı işitemezken bu hayvanlar işitebilir.   
   
    İnsan kulağının işitemediği titreşimlerden günlük yaşamda pek çok alanda yararlanılır. Petrol arama, yer kabuğunu inceleme, tıp, endüstri ve haberleşme bu alanlardan bazılarıdır.Doktorlar insan vücudunu dinlemek için stetoskop kullanarak kalp ve akciğer hastalıklarını teşhis ederler.



Canlıların Seslerinin Yayılması Gösterimi İçin Tıklayınız


Gazın Olmadığı Ortamlarda Sesin Yayılımının Vakumlu Kap İçindeki Zil ile İncelenmesi Deneyi Yapmak İçin Tıklayınız

                                  Gürültü
   
  Çevremizdeki kuş sesleri, bir deredeki suyun sesi kulağımıza hoş gelir. Ancak taşıtların ve iş makinelerinin sesi insanı rahatsız eder.

  Hoşa gitmeyen ve insanlar üzerinde olumsuz etki yapan seslere gürültü denir. Şehirlerin büyümesi ve teknolojik gelişmeler gürültüyü artırır.
   
  Gürültülü ortamlarda bulunanların işitme yeteneğinde bozukluklar görülür. Gürültü, insanların gergin ve sinirli olmasına neden olur. Gürültülü ortamlarda çalışanların dikkatleri dağılır, işlerini yapmakta zorlanırlar. Bu sebeple gürültülü ortamlarda çalışanlar kulak koruyucuları kullanmalıdır. Kulak koruyucuları işitme kaybını önler.


                                     Ses Kirliliği


  Ses kirliliği; insanların işitme sağlığını ve algılama gücünü olumsuz yönde etkileyen, kişinin psikolojik ve fiziksel dengesini bozabilen, iş verimini düşüren, çevrenin doğallığını bozan bir çevre sorunudur. Ses kirli­liğinin yoğun olduğu bir şehirde yaşayan insanın; iş veriminin düşük, sinirli yapıda ve huzursuz olduğu gözlenir.

  Ses kirliliği kaynaklarının başında trafik sorunu gelir. Taşıtlardan çıkan fren sesleri, motor ve egzoz sesleri trafik gürültüsünün başında gelir. Trafiğin yoğun olduğu büyük şehirlerimizde karayolundan geçen ta­şıtların sayısı gün geçtikçe artar. Büyük şehirlerimiz bu yoğun karayolu gürültüsünden gittikçe daha fazla etkilenir.


  Demir yollarının yük taşımacılığında önemli yeri vardır. Ancak demir yollarının gürültüsü insanlarda rahatsızlık uyandırır. Ayrıca büyük şehirlerdeki uçaklar da ses kirliliğine neden olur.
Endüstrinin yoğun olduğu bölgelerde endüstri gürültüleri bu işlerle uğraşan kişileri doğrudan etkiler. Hatta tedavisi olmayan rahatsızlıklara neden olabilir. Çevremizde, bağıran satıcılardan arabalarının kornala­rını istedikleri zaman çalan insanlara kadar birçok sorumsuz kişi bulunur. Ayrıca sorumsuzca açılan radyo ve teyp sesleri de ses kirliliğine neden olur.



Ses kirliliğinin etkileri


 •       Fizyolojik etkiler: Ses kirliliği geçici ya da sürekli işitme kaybına, yüksek tansiyona, solunum ve dolaşım bozukluğuna yol açar.


•       Psikolojik etkiler: Zihinsel etkinliğin azalmasına, strese,uyku düzeninin bozulmasına, sinirliliğe,dikkatin dağılmasına, iş veriminin düşmesine neden olur.


Ses kirliliğinin önlenmesi için ;



•       Toplu taşıma sistemine geçilmeli, metrolarla yapılan yer altındaki trafiğe önem verilmeli, bisiklet kullanımı yaygınlaştırılmalı,
•       Taşıtlara susturucu takılmalı, gerekli kontrolleri zamanında yapılmalı,
•       Sanayi tesisleri şehir dışına kurulmalı, gürültü ölçümleri yapılmalı, gürültülü yerlerde     çalışan kişi­ler kulaklarına kulaklık takmalı,
•       Evlerde çift camlı pencereler kullanılmalı,
•       Seyyar satıcıların bağırarak mal satmaları yasaklanmalı,
•       Evlerde başkasını rahatsız edecek şekilde gürültü edilmemeli,
•       Ses kirliliği konusunda kişi ve kuruluşlar bilinçlendirilmelidir.

Ses Konusu İle İlgili Bulmaca İçin Tıklayınız


Ses Konusu İle İlgili Test ve Boşluk Doldurma İçin Tıklayınız


 Ses Konusu İle İlgili Flash Sunumlar İçin Tıklayınız


Ses ve ışık arasında farklılıklar
Ses ve ışık arasında farklılıklar vardır. 
Örneğin:
*Işık cisimleri görmemize, ses duymamıza yardımcıdır.
*Işık demir, taş, tahta, duvar vb. geçemez, ses ise geçebilir.
*Işık boşlukta en hızlı şekilde  yayılırken ses hiç yayılamaz.

Işık ve Ses Ünitesi İle İlgili Online Test İçin Tıklayınız


Işık ve Ses Ünitesi Oyunu İçin Tıklayınız


Işık ve Ses Ünitesi Testi İçin Tıklayınız


Işık ve Ses Ünitesi İle İlgili Online Test İçin Tıklayınız


Işık ve Ses Ünitesi İle İlgili Online Test İçin Tıklayınız

KAYNAKÇA
<http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=BaslikListesi&altkatid=75> (2012 NİSAN 09)
<http://www.youtube.com/watch?v=q5t6K3RcwDw> (2012 NİSAN 09)
<http://www.youtube.com/watch?v=MNZ2OWFOVWA&feature=player_embedded> (2012 NİSAN 08)
<http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDigerListesi&baslikid=98&DigID=236> (2012 NİSAN 08)
<http://www.fenokulu.net/bulmaca/isikkaynaklari/isikkaynaklari.htm> (2012 NİSAN 08)
<http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=207&DeneyNo=555> (2012 NİSAN 08)
<http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=207&KonuID=975> (2012 NİSAN 09)
<http://www.vitaminegitim.com/ilkogretim/gecmisten-gunumuze-aydinlanma-araclari?i=4004030301DE01> (2012 NİSAN 09)
<http://www.egitimfakultesi.org/video.php?ik=izle&izle=123> (2012 NİSAN 08)
<http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuAnimasyonListesi&baslikid=97&AniID=105>(2012 NİSAN 09)
<http://www.fenokulu.net/bulmaca/aydinlatma/aydinlatma.htm> (2012 NİSAN 08)
<http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=207&DeneyNo=555> (2012 NİSAN 08)
<http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=207&DeneyNo=553> (2012 NİSAN 09)
<http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=207&DeneyNo=554> (2012 NİSAN 08)
<http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuAnimasyonListesi&baslikid=97&AniID=106> (2012 NİSAN 08)
<http://www.youtube.com/results?search_query=ses+titre%C5%9Fimi&oq=ses+titre%C5%9Fimi&aq=f&aqi=g3&aql=&gs_nf=1&gs_l=youtube-psuggest.3..0l3.35148.38082.0.38347.13.13.0.0.0.0.483.2299.2j2j4j2j1.11.0.> (2012 NİSAN 09)
<http://www.youtube.com/watch?v=qDCiESctei0&feature=related> (2012 NİSAN 08)
<http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=88&DeneyNo=507> (2012 NİSAN 08)
<http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi&baslikid=88&DeneyNo=506> (2012 NİSAN 09)
<http://www.fenokulu.net/bulmaca/sesveozellikleri/sesveozellikleri.htm> (2012 NİSAN 09)
<http://www.fenokulu.net/sinavlar/4sinifisikkonusu/4sinifisikkonusu.htm> (2012 NİSAN 09)
<http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuAnimasyonListesi&baslikid=87&AniID=104> (2012 NİSAN 09)
<http://www.onlinetestcoz.biz/2011/12/4-sinif-isik-ve-ses-test-1.html> (2012 NİSAN 09)
<http://www.bilgievi.gen.tr/frmGamePlay.aspx?GameID=295> (2012 NİSAN 09)
<http://www.ogretmenlerimiz.com/component/option,com_siirler/task,sdetay/sid,126/katid,32/>(2012 NİSAN 08)
<http://testimiz.com/4.sinif/isikveses2.html> (2012 NİSAN 09)
<http://testcoz.dersizlesene.com/Ilkogretim/5-Sinif/Fen-ve-Teknoloji-Testleri/Isik-ve-Ses-4-923.html> (2012 NİSAN 09)